رابطه انگیزش تحصیلی، مسئولیت پذیری و سبک یادگیری با عملکرد تحصیلی دانش آموزان

 

مجله پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش

 سال پنجم، شماره 54، آذر 1401

رابطه انگیزش تحصیلی، مسئولیت پذیری و سبک یادگیری با عملکرد تحصیلی دانش آموزان

 *خلاصه مقاله* 

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین انگیزش تحصیلی، سبک های یادگیری، مسئولیت پذیری با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 400-1401 در شهر بوکان انجام شده است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر از نوع توصیفی و به روش همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه آموزان دختر دوره دوم متوسط شهرستان بوکان بودند که از میان 3735 نفر از آن ها، نمونه ای به حجم 351 دانش آموز دختر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار های پژوهش برای بررسی متغیرها شامل پرسشنامه های یادگیری توسط کلب در سال 1985، عملکرد تحصیلی توسط صالحی در سال 1394، انگیزش تحصیلی توسط هارتر در سال 1981 و مسئولیت پذیری توسط گاف در سال 1987 بودند. داده ها با استفاده از روش های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین انگیزش تحصیلی، مسئولیت پذیری و عملکرد تحصیلی همبستگی معنی داری وجود دارد (01/≥p).

 نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که انگیزش درونی و بیرونی و مسئولیت پذیری و سبک های یادگیری که شامل چهار مؤلفه تجربه عینی، مشاهده تأملی، مفهوم سازی انتزاعی و آزمایشگری فعال است، به صورت مثبت و معنی داری قادر به پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان بوکان بودند (01/≥p).

1- *مقدمه* 

کشورها سالانه مبالغ هنگفتی از درآمد ملی خود را صرف آموزش و پرورش می کنند؛ چرا که رشد و توسعه و بالندگی هر جامعه به نظام آموزشی و میزان توانمندی علمی و عملی دانش آموزان آن جامعه در آینده وابسته است.

پژوهش رضایی و همکاران (1395) نشان داد دانش آموزانی که از انگیزهی پیشرفت بالایی برخوردارند، موقعیت ها و تکالیفی را انتخاب می کنند که بتوانند بر آنها اثر بگذارند و آن را با موفقیت به اتمام برسانند اما دانش آموزانی که دارای انگیزش پیشرفت پایینی هستند شکست خود را فراهم می کنند چون معموالا به خود مطمئن نیستند.

نتایج پژوهش پناهی و همکاران (1390) نشان داد مطابقت افراد با سبک یادگیری آن ها موجب تایید رابطه ی بین دو متغیر سبک یادگیری و پیشرفت تحصیلی شده است. افراد بر اساس سبک یادگیری خود بهتر در جهت یادگیری گام برمی دارند و یاد می گیرند که این در پیشرفت تحصیلی آنان نقش بسزایی دارد. در واقع افراد سبک یادگیری مخصوص به خود را دارند؛ بنابراین اگر یادگیری فرد با سبک یادگیری وی مطابقت داشته باشد عملکرد او بهتر خواهد بود .

2 *- روش تحقیق*  

روش مورد استفاده در پژوهش حاضر از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی- تحلیلی و به روش همبستگی است.

با توجه به مطالعات می توان تبیین نمود که مسئولیت پذیری، سبک های یادگیری و انگیزش تحصیلی از مؤلفه های بهبود عملکرد تحصیلی هستند که این نتایج با یافته های اوالک و همکاران (2016)، جارامیلو و همکاران (2015)، عقیلی و همکاران(1393) و خدابنده و همکاران (1393) همخوان است. اوالک و همکاران (2016) در پژوهش های خود نشان دادند که ویژگی اصلی دانش آموزان کوشا و تلاشگر مسئولیت پذیری است و در این مورد فرقی ندارد که این دانش آموز توانایی شناختی بالایی داشته باشد یا چنین نباشد. در سایه ی مسئولیت پذیری دانش آموزان ابتدایی که در سن رشد هستند با انواع تقویت ها و پاداش ها از جانب مربیان خود مواجه می شوند که این خود دلیلی بر پیشرفت تحصیلی آنان است. انجام شایسته وظایف توسط دانش آموزان ابتدایی گامی مؤثر در پیشرفت تحصیلی آنان را فراهم می سازد. به این ترتیب که با افزایش مسئولیت پذیری انگیزه ی پیشرفت و هوش هیجانی نیز افزایش می یابد. درواقع انگیزه موتور محرک مسئولیت پذیری است. کودکانی که کارهای خود را باانگیزه ی بیشتری انجام می دهند نسبت به اعمال خود کوتاهی نکرده و آن را به بهترین شکل انجام می دهند.

با جمع بندی نتایج بالا می توان به سازمان ها پیشنهاد داد که:

 در سطح نظری یافته های پژوهش حاضر می تواند نظریه های فعلی مربوط به انگیزش تحصیلی، سبک های یادگیری، مسئولیت پذیری و تأثیر آن ها بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر را تایید کند. از سوی دیگر در سطح عملی یافته های پژوهش حاضر می تواند موید فعالیت های زیر برای ارتقای کیفیت عملکرد آموزش و پرورش باشد.

 طراحی و تدوین مواد و فعالیت های آموزشی که سنخیت بیشتری با ویژگی های دانش اموزان با سبک های یادگیری مذکور دارند

ارائه راهکار های مبتنی بر پژوهش که می تواند کاربرد های ضمنی برای مسئولین مراکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه ها را داشته باشد.

نویسنده:سمانه عزیزی